Chario Academy Sovran

De meeste audioliefhebbers associëren Italiaanse luidsprekers met een warm, romantisch geluid. Hun aantrekkingskracht tot deze luidsprekers heeft meer te maken met hun hart dan hun hoofd. Maar niets van de timbre balans tot het algemene geluid van de Sovran zette mij tot zwijmelen, noch denk ik dat dat de bedoeling was van designer Mario Marcello. Ondanks het uiterlijk van de Sovran klonk het geluid eerder Germaans dan Italiaans. Met de door de luidsprekers beweerde - 3dB lage-frequentie en 35Hz cutoff point verwachtte ik niet een heel erg diepe bas te horen, en dat deed ik dan ook niet. Maar de bas die de Sovran wel produceerde klonk natuurlijk en als muzikaal nauwkeurig als ik gehoord heb van welke luidspreker dan ook.

De onderste octaven waren buitengewoon schoon en soepel. Alhoewel 35Hz je niet het volledige onderste gewicht kan geven, compenseerde de Sovran meer dan benodigd met duidelijkheid en ongelofelijk weinig kleuring, wat vaak makkelijk prefereerbaar is over een grotere bas extensie.

De complete vrijheid van de Sovran van midbass "overhang" betekende dat, tot ik gewend raakte aan de duidelijkheid en eerlijkheid van de luidspreker, moest controleren of de woofers wel werkten, omdat ze onmogelijk  te "horen" waren. Wanneer ze nodig waren om een diepe bas te creëren, deden ze dat. Wanneer ze niet nodig waren, deden ze dat niet.

De integratie van de bas, midbass, en midrange outputs van de Sovran waren ook subjectief gezien naadloos, een spectaculaire resolutie van "event detail" producerend met elk individueel instrument. Vooral stemmen verschenen "uit het niets" in drie dimensies, klonken briljant, en werden nooit verduisterd door "warme" zones. De overgang van mid/woofer tot tweeter, wat volgens een grafiek in de gebruiksaanwijzing gebeurde op een abnormaal lage 1180Hz, was ook soepel en indrukwekkend transparant. Niet verrassend was dat mannelijke en vrouwelijke stemmen aangenaam samengingen en fundamenteel correct waren.

Het is altijd leuk om een nieuwe tweeter te horen, en Chario's Silversoft dome bleek zeer doeltreffend, ongelofelijk gedetailleerd, en "snel". Als de Focal 1037 Be's omgekeerde beryllium-dome tweeter warm en soepel klonk en op de gepolijste kant van gedetailleerd zat, zat Chario's tweeter op de luchtige en uitbundige kant -- zoals Dynaudio's beroemde Esotat tweeter.

Alles bij elkaar hoorde ik een tonale balans die met opmerkelijke nauwkeurigheid was voorspeld door de frequency response graph geprint in de gebruiksaanwijzing van de Sovran. Volgens dat rolt de luidspreker steil naar beneden onder 35 Hz en is opmerkelijk soepel door de midbass. Een dip beginnende rond 800Hz strekt zich uit tot ongeveer 4kHz, met een rijzend respons tot 8kHz, gevold door nog een lichte dip, en dan door een piek bij 15kHz.

De totale timbrale balans van de Sovran was op de gladde en koele kant van neutraal, maar slechts lichtjes--het type soepel en gemeten toon balans dat gemakkelijk neutraal te maken is met accessoires en goede keuzes gezien de rest van de uitrusting.

Gedreven door de warme, gladde, en gedetailleerde M-800A power amp (zie mijn beoordeling in de November editie), of de Music Reference RM-200, produceerde de Chario Sovran een bijna ideaal tonaal balans met een lichte, soepele glinstering op de bovenkant, onafhankelijk van het feit of de luidsprekers iets naar binnen gericht stonden of recht vooruit vuurden. Gedreven door de Musical Fidelity kW monoblocks klonken ze een beetje koeler dan ideaal, maar de combinatie zorgde nog steeds voor behaaglijk en opwindend luisteren.

Terwijl een aantal andere luidsprekers ook de imposante timbrale neutraliteit van de Academy Sovran behaalden, komen weinig in welke prijscategorie dan ook in de buurt van de geloofwaardigheid van zijn reproductie muzikale instrumenten. Ik hoorde niet zomaar muziek dat voorstroomde uit twee dozen, noch klonken instrumenten met een gegeven frequentiebereik samengesmolten in een "frequentie zone". Er waren geen zones van warmte of koelheid waardoor ik moest luisteren naar de instrumenten. De Sovran was één of van de minst gekleurde luidsprekers die ik ooit gehoord heb, met een verslavende directheid en levendigheid aan zijn presentatie.

Julie London's Julie Is Her Name (45rpm LPs, Liberty/BoxStar) produceerde een betoverde combinatie van vocale detail en instrumentele helderheid. The Sovran presenteerde London's stem levendig in een driedimensionale ruimte met genoeg aanwezigheid en resolutie om geloofwaardig te zijn zonder te geanalyseerd te klinken. Barney Kessel's gitaarspel produceerde bruisende ritmische zip, evenals harmonische complexiteit en textuur. Een test-druk van een nieuwe Warner Bros. heruitgave op vinyl van Van Morrison's kosmische Astral Weeks onthulde het vermogen van de Sovran om superschone beelden te presenteren in een ruimte en de baffles van de luidsprekers te doen verdwijnen. En de delicate vingerbekkens op "Sweet Thing" zweefden als tastbare kristallen aanwezigheden voor de baffles van de luidsprekers langs, hun geluid wegebbend over -wat leek- onmogelijk lange momenten.

Als je houdt van warm, pluizig, en comfortabel geluid, dan is de Chario Sovran misschien niet wat voor jou. Als je houdt van een strakke rit met een grote helderheid in attack, een schoon vasthouden van tonen, en lange wegvallende geluiden die oude opnames verheerlijken, dan zal de Academy Sovran je dat alles geven en meer. Maar wees bereid: deze luidspreker geeft problematisch opnames de kans niet om hun fouten te verbergen.

Hoewel niet een grote luidspreker kan de Sovran luid spelen zonder inspanning, en zijn helderheid en samenhang vasthouden op gelijke voet met wanneer de luidspreker op het niveau van een fluister staat. Instrumenten behielden hun timbrale en fysieke integriteit, en hun beelden waren wel van de baffles vandaan geplaatst op hoge, lage, of middel SPLs.

Als ik de Sovran moest samenvatting in een enkele bewoording, dan zou het zijn "goed georganiseerd". Het sprak met één stem, ritmisch, harmonisch, en dynamisch, en produceerde muzikale beelden die klonken alsof ze geproduceerd werden door een pulserende bol--zelfs meer dan Cabasse's La Sphère, wat daadwerkelijk een bol is. Het was alsof het geluid van één enkel punt vandaan kwam.

Reference Recordings heeft onlangs Tutti! vrijgegeven, een sampler van spectaculair klinkende orkestrale opnames van haar catalogus (SACD/CD, RR-906SACD). Dit type muzikale vuurwerk is een hoofdbestanddeel van audioliefhebberij geweest sinds de jaren '50, en Tutti! levert de goederen met vertrouwde sonische blockbusters zoals Rimsky-Korsakov's Dance of the Tumblers (van The Snow Maiden) en Mussorgsky's Great Gate at Kiev (van Pictures at an Exhibition), beiden met Eiji Oue het Minnesota Orchestra dirigerend. Terwijl de Sovran niet op kon boksen tegen de Wilson MAXX 2s' massale attack of diepe bas, reproduceerden ze wel even indrukwekkend facsimile's van de opnames van Prof. Keith Johnson die meer compact waren, strakker getekend, en meer ruimtelijk samenhangend, vooral in termen van soundstage diepte en de schone separatie van individuele instrumenten.

The Sovran liet rock en jazz even goed, zo niet beter dan, tot zijn recht komen klassieke muziek (wat al goed genoeg was), waar zeer diepe bas belangrijker is. (Je zou je verbazen hoe weinig bas er is onder 35Hz in de meeste rock en jazz opnames.) De Sovran klonk prachtig op goed opgenomen rock albums zoals Elvis Costello's Trust (LP, F-Beat XX11LP). De bekkens klonken briljant, de snaar sprong eruit, en het drumstel leek dicht gefocust in ruimte. Steve Nieve's piano produceerde een behaaglijke vonk boven het harmonische samenspel van de instrumenten, zonder ooit hard of broos te worden. Costello's stem zweefde met overtuiging tussen de luidsprekers, volledig uitwerkt, elke ironisch flexie gecommuniceerd met grote helderheid.

De 45rpm heruitgave van de Bill Evans Trio's Waltz for Debby (LPs, Analogue Production) via de Charios was echt een traktatie. De Sovrans plaatsten me in de Village Vanguard, dicht bij het podium. Paul Motian's werk met de bekken produceerde een briljante flikkering, tastbare texturen, en heel veel lucht. Ik kon voelen hoe Scott LaFaro de bas plukte, maar voelde ook het gewicht van het instrument en zijn strak gedefinieerde beeld in de ruimte. Evans' piano combineerde een complexe percussie aanval, een houtmetalen volhouden, en delicate wegvallen die zelfs bleven bestaan als de noten zich opstapelden. Tijd- en tonale afwijkingen waren gelukkig absent in de actie--iets dat moeilijk is om te doen met deze opname. Er zijn maar weinig luidsprekers die het zo goed kunnen doen.

Bezoekende audioliefhebbers, of het nou nieuwelingen of veterans waren, waren onder de indruk van het ontbreken van duidelijke verkleuringen, het ritmische geluid, de ruimtelijke samenhang en drie-dimensionaliteit van de Sovran's, en in speciaal hun bruizigheid: hun vermogen om snel muzikale momenten op te roepen en weer te doen verdwenen.

Ik ook.

Conclusie

Elegant ontworpen en prachtig gebouwd, Chario's Academy Sovran biedt een hoog niveau van muzikale prestaties in elke mogelijke categorie behalve degenen met de diepste bas--en wat het daar ontbreekt maakt hij goed met de hoge kwaliteit van zijn toonperfecte bas.

Ik was onder de indruk van de rotsvaste ritmische samenhang van de Sovran en zijn schone, beweeglijke attack, gevolgd door zijn gladde tonale balans. Voeg daaraan toe zijn vaste beeldvorming en indrukwekkend soundstaging--afhangend van de positie van de luidspreker, heb je een keuze tussen een diepe, smalle soundstage, of eentje die een stuk wijder en een beetje ondieper is, maar hoe dan ook een consistente reproductie van klankkleuren. Voeg daaraan toe de zorgvuldig afgewerkte hardhouten kasten, een uitzonderlijke resolutie van hoge frequentie detail met alleen een lichte neiging naar helderheid, en je hebt een luidspreker die -weliswaar niet goedkoop- uitzonderlijke presentaties biedt. Maar even indrukwekkend was wat ik niet hoorde van de Sovran: geen bloat, valse warmte, ets, afwijking, of (vooral) congestie.

De Amerikaanse luidspreker markt is dan misschien overbevolkt, er is altijd ruimte voor een luidspreker zo goed ontworpen en uitgevoerd als de Chario Academy Sovran. Het gaat de strijd aan met alle luidsprekers in zijn prijsklasse, en ook vele luidsprekers die een stuk meer kosten.

 Prijs 11.500 € set