Focal Maestro Utopia III

Focal Maestro Utopia III

Ik verwachtte een lange periode waarin ik de Maestro's moest laten 'inspelen', een zogenaamde break-in period, na mijn ervaring met de Electra 1007 Be boekenkast luidsprekers, maar hun balans veranderde zeer weinig na de eerste dag van gebruik. Ik vond het geluid van de Focal 1007 Be briljant; en in contrast was de Maestro Utopia eigenlijk een beetje mild, zelfs beschaafd. In plaats van dat het de muziek voorwaarts richting mij stuwde, leek het meer alsof het mij uitnodigde om in de muziek te komen.

Het duurde een tijdje voordat ik dat kon waarderen, want terwijl sommige speakers afgestemd zijn om tonaal onevenwichtig te zijn en daardoor een beleefd geluid te produceren, komt de decorum van de Meastro Utopia III door het ontbreken van dingen die speakers normaal gesproken fout doen. The grote Focal had geen gebrek aan energie in een bepaalde frequentie regio; in plaats daarvan ontbrak hij 'cone breakup modes' in woofers en midranges, resonanties in kasten, en verstoringen van welke aard dan ook. De speakers klonken gelijkmatig, maar zonder het verbergen van opgenomen detail of 'smearing'. De kleine hoeveelheid extra galm die ik had toegevoegd met een Lexicon eenheid aan het geluid van Jerome Harris' basgitaar in "Hand by Hand" van zijn Quintet's Rendezvous was als helder als ik hoopte dat het zou zijn, en misschien een beetje meer evident dan ik gehoopt had.

Ik had me afgevraagd hoe de beeldvorming van de Meastro Utopia was, gezien het feit dat de tweeter in een wijde baffle geplaatst was, alhoewel deze een licht bolle kromming heeft. Ik had me geen zorgen moeten maken. De dual-mono pink-noise track van Editor's Choice werd gereproduceerd zoals het hoorde: als een heel erg smal punt van geluid in het midden van de twee speakers, zonder enig gespat aan de zijkant op enige frequentie. De instrumenten op Rendezvous waren stabiel geplaatst in de ruimte, precies waar ik ze gemixt had om te zijn, met uitstekende beelddiepte waar nodig.

Ian MacArthur heeft de tweeter jumpers van de Maestro's in hun neutrale "2" posities gelaten. Op de lange termijn had ik liever een balans met hun afgesteld op "3", wat het grootste gedeelte van de milde hoogste octaaf kwaliteit zou hebben weggenomen. Maar, mijn god, dit is een prachtige tweeter, misschien alleen geëvenaard door de Revel beryllium dome (Ik heb de B&W Diamond tweeter nog niet onder vertrouwde omstandigheden beluisterd). De Focal tweeter hield van het geluid van de bekkens, maximaal differentiërend tussen de verschillende instrumenten die drummer Billy Drummond gebruikte op Rendezvous. Bijvoorbeeld, te vaak met minder aristocratische tweeters, klinkt de 'ride' bekken die Drummond lichtjes strookt tijdens de eerste strofe van "The Mooche" als witte ruis. De omgekeerde beryllium dome preserveerde de veranderende textuur van de bekken, maar zonder dat karakter te ver naar voren te duwen.

Aan de andere kant van het spectrum en een consistente factor in mijn audities is hoe goed gearticuleerde basgitaren klinken. Jerome Harris' solo in "Hand by Hand" van Rendezvous werd door de Focals gereproduceerd zonder onnodige nadruk -of het gebrek daaraan- in elk van de gespeelde noten, behalve natuurlijk als het met opzet was gedaan door de artiest. De lage frequentie extensie in de kamer, beoordeeld met behulp van de gekweelde tonen op Editor's Choice, waren goed tot 25Hz, hoewel de 20Hz band niet te horen was. De laagste noten op mijn nieuwe referentie voor pijporgel geluid, Melanie Barney die same nmet de Buzz Brass Ensemble Holst's Planet uitvoert, hadden niet helemaal de pracht die ze hadden met de Aerial 20T V2, maar boden toch een voldoening gevende fundatie voor de muziek. De woofers van de Focal leken afgestemd voor helderheid en articulatie in plaats van het leveren van de ultieme hoeveelheid van lage frequentie energie in de kamer. Ik eindigde met de bass jumpers in hun "3" posities, om een beetje meer energie toe te voegen aan de midbass.

Een CD die ik zeer vaak draai sinds ik teruggekomen ben van de 2010 Salon Son et Image eind Maart, is een EP van de Montreal show's meest speciale artiesten, de band Give. Opgenomen bij Studio Reference in St. Caliste, Quebec, belichamen de vier nummers op deze CD, genaamd SSi, wat geproduceerd kan worden met een moderne rock opname zonder een toevlucht te hoeven zoeken naar massale hoeveelheden 'make-it-loud' compressie of 'in-your-face' equalization. De bas speler gebruikt in het laatste nummer, "Mouths", een instrument met zes saner, en terwijl elke noot wordt gereproduceerd met indrukwekkende helderheid en goed gewicht, onthulde deze opname dat er een klein beetje extra warmte in de upper bass van de Maestro was. Dit zorgde ervoor dat de bas gitaar net een beetje groter klonk dan hij in het echt was. Niet dat -als bassist sprekend- daar iets mis mee is.

Dit karakter leek wel enigszins versterkerafhankelijk. Het was beter merkbaar met de Simaudio Moon Evolution W-7 die ik lange tijd gebruik heb als 'reference power amplifier' dan met de Classé CTM-600 monoblocks die halverwege mijn tijd met de Focals was aangekomen. Belangrijker is dat, met de normaal geweldige Simaudio amp, de luidsprekers niet de onbeperkte dynamiek boden die ik had verwacht. De uiterst gevoelige Maestro Utopia III zou geen, althans in theorie, krachtige amplifier nodig hebben om luid te kunnen spelen. Maar toch werd er van de 150Wpc Simaudio meer geëist dan hij kon leveren.

Ik werd door de passage in Tony Bramwell's autobiografie, Magical Mystery Tours: My Life with the Beatles (Robson Books, 2005)  over zijn ervaring als 'record promotor' werkende aan Jennifer Warnes' eerbetoon aan Leonard Cohen's Famous Blue Raincoat, eraan herinnerd dat het te lang geleden was dat ik naar dit zeer vakkundig vervaardigde album heb geluisterd . Met de W-7 die de Focals bestuurde, zette ik de Focals goed hard op het openingsnummer, "First We Take Manhattan". Hmm. Ja, Warnes' gezang klonk als samenhangend, gefocust, en als artistiek als ik me kon herinneren; de basgitaar van Roscoe Beck klonk prachtig articulerend en solide gereproduceerd; en het stereo podium klonk wijd, diep, en stabiel- maar het geluid wou niet zoveel geven als ik had verwacht. Het was verdomme gewoon te ingetogen. Net zoals met klassieke muziek, waar orkestrale climaxen gewoon niet zo dramatisch en meeslepend waren als ik wilde of ervan verwachtte. Ik wil, nee, ik heb nodig dat de glorieuze toegift met als thema Thor's zwaaiende hamer, in het afsluiten van Sibelius's Symphony 5, in het optreden van Vladimir Ashkenazy en de Philharmonia Orchestra (CD, Decca 410-016-2), me van m'n voeten tilt uit vreugde; maar dat gebeurde gewoon niet op dezelfde manier met de door de Moon amplifier aangedreven Focals als de door dezelfde amplifier aangedreven Revel Salon2s.

 Het laatste wat je zou verwachten van een Franse luidspreker is een Engelse terughoudendheid, maar dat is  wat ik kreeg met de Simaudio. Mijn AudioQuest Kilimanjaro luidspreker kabels, die ik voor vele jaren gebruikt heb, ruilen voor de Audioquest Wild kabels loste het probleem niet op (ook al voegde het wat toe aan de reeds uitstekende midrange detail van de Maestro). Pas toen ik de 600W Classé amplifiers toevoegde aan mijn systeem gaven de Maestro Utopias mij echt de dynamiek die ze mij al deze tijd beloofd hebben.

Dit gaf me de kans om me te concentreren op en genieten van hetgeen waarin de Focals uitblonken: de midrange. Met rockopnames die vooral in de midband worden gespeeld - bijvoorbeeld Joni Mitchell's anders uitstekende "Shadows and Light" (HDCD, Asylum 704-2) - zette ik de midrange jumpers van de Maestro op "1" om het felle een beetje weg te nemen. Maar stemmen op goed opgenomen albums klonken prachtig. Een geheim genot van mij zijn de American Songbook stijlen van Jane Monheit. De Maesto produceerde zonder gebreken haar lezing van Joni Mitchell's "A Case of You" van Come Dream With Me (CD, Warlok 4219), de kleine veranderingen in de toonhoogtes van haar stem niet vervormd of bedekt met kleuring door de luidspreker. Hetzelfde gold voor Give's Carlone St. Louis: haar kleine vocale versieringen, gracieuze noten,  en smaakvol gebruik van vibrato om woorden op te laten lichten waren uitstekend gedifferentieerd.

Mannenstemmen werden behandeld met dezelfde equanimiteit. Ik rondde mijn formele audities van de Meastro Utopia IIIs af met May's "Recording of the Month", Johnnyy Cash´s American VI± Ain´t No Grave )CD, Lost Highways-American Recordings B0013954/02). Het level geleid en de schade berokkend zijn overduidelijk in elke noot die deze Americaanse zanger zingt in dit album, en de differentiatie van toonhoogte die geboden wordt door de Meastro Utopia, al te vaak bedoezeld of gehomogeniseerd door mindere luidsprekers, werd in volle mate gepresenteerd. Dit is hoge kwaliteit.

UtopiaDit zijn luidsprekers die hun deugden op je afduwen. De Focal Meastro Utopia III nodigt  de luisteraar uit in wat het te bieden heeft. Zijn balans is een beetje warm in de bovenste bas, en een tikje mild in de bovenste octaaf, maar de Maestro Utopia is voorderest een intens muzikaal klinkende luidspreker, met soepele, ongekleurde mids, strakke, gecontroleerde lows, goedgedefinieerde soundstaging, en ongelofelijk dynamische range capaciteiten. Echter, hij dient gebruikt te worden met amplifiers die niet in de war worden gebracht door zijn gevaarlijke ´load´ impedantie in de bovenste bas. De Classé monoblocks bleken prachtig bij de Utopias te passen, en ik kan me voorstellen dat de Musical Fidelity Titan die nog ergens in de mannengrot van Michael Fremer lurkt ook goed met deze speakers zou kunnen samenwerken.

Met dit laatste voorbehoud, en met de erkenning dat dit zeer dure luidsprekers zijn, geef ik de prachtige afgewerkte en gebouwde Focal Maestro Utopia III mijn hoogste aanbeveling.         

Prijs 39.500 € set